Amerikalılar çarşıda pazarda daha az para harcamaya başlamış. Bir hafta içinde üç şehirdeki çarşıları pazarları dolaştım. Washington, Boston ve New York’ta çarşıda pazarda dolaşanların sayısında, mağazalara girip çıkanların sayısında azalma var. Çok sayıda mağaza boşalmış. Vitrinlerine kiralık levhası yapıştırılmış.
Çarşıda ve pazarda görülen bu durgunluğun arkasında Amerikan halkının moralindeki bozulma var. (1) Balon yapan varlık değerleri (konut fiyatları, hisse senedi fiyatları) düşmeye başlayınca, Amerikalılar kâğıt üzerinde “fakirleştiklerini” düşünür olmuş.
(2) Amerika’da her kriz döneminde işten çıkarmalar arttığından, çok kişi işini kaybetme korkusu içinde, harcamalarını kısmış. (3) Benzin fiyatındaki artış Amerikalıları çok etkiliyor. Çünkü işlerine uzak yerlerde yaşayanların garajlarında en az 1, genelde 2-3 otomobil var. Benzin fiyatı sadece tüketime ayırılan paranın büyük kısmını yutmakla kalmıyor, psikolojik olarak diğer harcamaların kısılmasına yol açıyor.
Bir ara bilgi vereyim. Amerika’da enflasyondan söz ediliyor ama, tüketiciyi ilgilendiren (benzin fiyatı dışında) birçok malın fiyatında son yıllarda önemli değişim yok. Tersine, fiyatlarda az da olsa gerileme görülüyor.

Gıda maddeleri ucuz
Amerika’da tarım ürünü bolluğu devam ediyor.
Tarım alanlarının biyoyakıt ürünleri için kullanımı ve iklim değişikliği etkisiyle tarım ürünleri fiyatlarında korkulan artış gerçekleşmemiş. Sebze, meyve, et, süt ve süt ürünleri, balık ve diğer deniz ürünleri fiyatları (Türkiye ile karşılaştırıldığında inanılamayacak ölçüde) ucuz. Evde tencere kaynatanların gıda harcaması büyük yük oluşturmuyor.
Buna rağmen son krizden sonra Amerikalılar gıda harcamalarında ucuz satış yapan mağaza zincirlerine yönelmiş durumda.
Amerikalılar çarşıda pazardaki gelişmeleri, değişik gelir gruplarının alışveriş ettikleri mağazaların satış rakamlarından izliyorlar.
Ucuz satış yapan mağaza zincirlerinden Wall-Mart ile Costco mağazalarının hem gıda maddeleri hem de ucuz giyim eşyası satışlarının yüzde 3.6 oranında arttığı açıklandı.

Para harcamak istemiyorlar
Buna karşılık, orta gelir grubuna dönük ürün satan Gap ve Saks mağazalarının giyim eşyası satışlarında yüzde 6 dolayında gerilemeden söz ediliyor.
Talebin yavaşlaması karşısında mağazalar fiyatları aşağıya çekerken, ünlü gıda maddesi üreticisi firmalar da satış fiyatlarını indiriyor. Örneğin Wall-Mart mağaza zinciri belli ürünlerde yüzde 30’a kadar genel bir fiyat indirimine gitmiş. Sara Lee ve Kellogg gibi ünlü gıda maddesi üreticisi firmalar ürünlerin perakende fiyatlarını aşağıya çekmiş.
Giyim eşyasında markalı ve markasız ayakkabıda, elbisede, gömlekte, pantolonda, kazakta indirimli fiyatlar yerlerde sürünüyor. 30-35 dolara markalı, tam deri erkek veya kadın ayakkabısı, 20 dolara pantolon, 110 dolara iki parçalı erkek elbisesi, 25 dolara yün kazak satın almak mümkün...
Buna karşılık üst gelir grubuna yönelik lüks malların fiyatındaki tırmanış devam ediyor.
Louis Vouitton’un yeni çıkardığı yazlık kadın sandaleti 700 dolar. Bulgari’nin, Cartier’nin, Tiffany’nin yeni erkek saatleri 35 bin dolar, Chanel’in klasik kadın çantası 2.800 dolar. Balanciaga’nın yeni rengârenk renkli bezden yapılmış püsküllü kadın çantası 1.530 dolar
kaynak:milliyet